Eenheid creëren tussen verschillende groepen gebruikers, die uiteenlopende belangen bij elkaar brengen in hetzelfde gebouw.
Zesde zintuig
Je zesde zintuig wordt direct geprikkeld wanneer je het spiksplinternieuwe gebouw van het MFA Skoatterhûs binnenstapt. Het vrije spel van de gebruikte kleuren en verbindende materialen in de architectuur, vertolken de filosofie achter deze multifunctionele accommodatie in Oudeschoot. Eenheid creëren tussen verschillende groepen gebruikers, die uiteenlopende belangen bij elkaar brengen in hetzelfde gebouw. De locatie ligt midden in het dorp, waar een belangrijk deel van het openbare leven plaatsvindt. En dat geeft een duidelijk signaal af; het MFA Skoatterhûs wordt het kloppend hart van Oudeschoot.
Woongemeenschap
De Friese naam Skoatterhûs (huis van Oudeschoot) geeft het uiteindelijke doel van het gebouw eigenlijk al prijs. Een sociaal actief thuis voor Oudeschoot als woongemeenschap. Het nieuwe MFA biedt volop ruimte aan de activiteiten van dorpsvoorzieningen, die elkaar nu bijna verdringen in enkele bestaande locaties. De basisschool, het dagverblijf, de buitenschoolse opvang, de peuterspeelzaal, de dorpsvereniging en de bibliotheek nemen over enkele weken hun intrek in het gebouw. Gebruikte materialen en kleuren komen samen op verschillende plekken in en om het gebouw. Ze geven de voorzet op de nauwe samenwerking tussen de toekomstige gebruikers. Deze onderlinge betrokkenheid tussen dorpelingen, begon al bij de plannen voor de bouw van het gebouw. Samen op zoek naar een centrale plek voor onderwijs, dorpsactiviteiten en samenkomsten.
In totaal beslaat het MFA Skoatterhûs 1400m2 aan vloeroppervlak. In het ontwerp is bewust ruimte gelaten voor een mogelijke uitbreiding met drie lokalen, zodat een eventueel gebrek aan ruimte in de toekomst kan worden verholpen. Een deel van het gebouw heeft een verdieping, dat bereikbaar is via trap of lift. Het bestaande gymnastieklokaal is gerenoveerd en wordt middels een zogenaamde “droogloop” verbonden met het MFA. WoonFriesland exploiteert het gebouw in opdracht van de gemeente Heerenveen. Het belang ligt immers juist in de sociale impuls die het MFA Skoatterhûs aan Oudeschoot geeft. Het vergroot de leefbaarheid in Oudeschoot en vormt een plek waar kinderen en hun ouders samenkomen.
Belangrijke taak
Voor projectleider Koos Veltman van WoonFriesland is een belangrijke taak weggelegd. Hij signaleert en voorkomt tijdig de mogelijke hobbels in het bouwtraject. Veltman legt uit: “Het gemeenschappelijke belang van de verschillende gebruikersgroepen moet terugkomen in het gebouw. Kort gezegd betekent dit, dat je samen de beschikbare ruimte deelt, maar iedere groep moet zich ook kunnen terugtrekken in een eigen gedeelte. Verschillende schetstekeningen hebben in het voortraject de revue gepasseerd. Vanuit mijn ervaring wist ik al snel waar de knelpunten zaten.” Voor architect René van Dam, van Grunstra Architectengroep BNA uit Bolsward, is de uitdaging in het scheppen van eenheid al bij de start van het bouwproject duidelijk.
Van Dam vertelt: “De grote hal op de begane grond is ingedeeld als multifunctionele ruimte, met hoge wanden en veel licht. Hier komt het speellokaal in en kunnen de verenigingen activiteiten organiseren. De ruimte kan in tweeën worden gesplitst middels een elektrisch bedienbare vouwwand, waarbij zowel in de vouwwand als in het plafond akoestisch materiaal is verwerkt. Dit maakt de ruimte uitstekend geschikt voor bijvoorbeeld muzikale optredens en (luid) spelende kinderen.”
De hoofdaannemer, BAM gebouwservice Regio Noord, is een belangrijke schakel in de bouw en ontwikkeling van het MFA Skoatterhûs. BAM gebouwservice Regio Noord is een onderdeel van BAM Utiliteitsbouw en is door dit specialisme in staat om advies en (bouw)begeleiding op maat te geven. Projectleider Cees Anema licht toe: “BAM Gebouwservice werkt graag aan dit soort projecten. We staan dichtbij de klant. Vaak komen we al jaren bij ze “over de vloer”. Als team kunnen we snel schakelen en dat is bij een project als dit zeer gunstig, omdat er zoveel verschillende belangen en wensen tot een eenheid gevormd moeten worden.”
Frisse Scholen
Als modern, multifunctioneel centrum kun je niet achterblijven op het gebied van duurzaamheid, daar zijn alle betrokken partijen het over eens. De juiste partner op dit gebied is al snel gevonden: het programma ‘Frisse Scholen’, een concept voor de verbetering van energiehuishouding en luchtkwaliteit in (basis)scholen. Deelnemende gebouwen moeten voldoen aan een programma van eisen op het gebied van energiezuinigheid, luchtkwaliteit, thermisch comfort, visueel comfort en akoestisch comfort. De waardering van schoolgebouwen wordt binnen het project uitgedrukt in de klassen A, B en C met bijbehorende duurzaamheidseisen.
De betrokken partijen kwamen al snel tot de conclusie dat het MFA minimaal in de klasse B moest kunnen eindigen. In het voortraject bleek dat het gebouw zich in de klasse C bevond. Mede door de nodige aanpassingen al in de aanbesteding mee te nemen, is het MFA Skoatterhûs nu een energiezuinig en comfortabel schoolgebouw, in de klasse B.
Ambitie
De ambitie op het gebied van duurzaamheid en comfort gaat nog verder dan dat. Een belangrijke bijdrage hieraan is de innovatie van 2011 in de bouwwereld: stootvaste DuraGyp Comfort gipskartonplaten met ACTIV'air technologie van Saint-Gobain Gyproc. De toevoeging in de gipsplaat, genaamd ACTIV'air, zorgt ervoor dat formaldehyde actief wordt opgenomen en blijvend geneutraliseerd. Formaldehyde is de meest voorkomende Vluchtige Organische Stof (VOS) in de binnenlucht, die onder andere in lijmstoffen, schoonmaakmiddelen, meubilair en vloerbedekking is verwerkt. Met name kinderen (in volle groei) kunnen hinder ondervinden van deze stof, het kan bijvoorbeeld irritatie aan neusholten en slijmvliezen veroorzaken. Hoe schoner de lucht, hoe prettiger de leer- en speelomgeving voor de kinderen is. René van Dam is altijd op zoek naar extra duurzame materialen in zijn ontwerp en de DuraGyp Comfort gipswanden pasten uitstekend bij het thema. Van Dam licht toe: “In de kleurstelling en het materiaalgebruik heb ik rekening gehouden met de groene gedachte achter het gebouw, door gebruik te maken van groene materialen zoals steen, gips en zelfs gematineerd groen koper. We hebben de verdiepingshoogten aangepast naar de eisen van het project Frisse Scholen.
Standaard werk je met een verdiepingshoogte van 2,80 meter, maar het MFA kent verdiepingshoogten van 3,10 meter. Hoe meer lucht in een klaslokaal, hoe sneller koolmonoxide wordt omgezet in zuurstof. De nieuwe gipswanden vormen een belangrijke toegevoegde waarde in dit luchtzuiveringsproces.” Door de vele duurzame maatregelen heeft het MFA een EPC van maar liefst 0,6. Er is onder andere ventilatie met CO2 regeling en verlichting met daglichtregeling en aanwezigheidschakeling. Ook aan installatechnische maatregelen is gedacht, zoals een ringleiding voor slechthorenden, speciale voorzieningen van de muziekinstallatie en de bekabeling in loze leidingen. Pioniersrol Het advies van Gyproc om de DuraGyp Comfort wanden te gebruiken in het MFA Skoatterhûs, kwam precies op het juiste moment in het bouwtraject. Koos Veltman vertelt dat hij zich binnen het bouwproject sterk heeft gemaakt voor het gebruik van dit product. Veltman: “WoonFriesland heeft al vaker de pioniersrol op zich genomen, als het gaat om gebruik van innovaties in de markt. We zochten tijdens het bouwtraject constant naar producten en oplossingen om het MFA zo goed mogelijk te laten presteren op het gebied van duurzaamheid. De nieuwe gipswanden met luchtzuivering vormen een aanvulling die we gewoonweg niet konden laten liggen.” Marianne Biemans, projectadviseur bij Saint-Gobain Gyproc, vult aan: “Het product was net op de markt toen het MFA uit de pen kroop. Dit nieuwe type gipswand is nu voor het eerst in Nederland toegepast door WoonFriesland in dit bouwproject. Het sluit natuurlijk perfect aan bij het thema.”
Trots
In de hal, vlakbij de hoofdingang, prijkt de naam van de basisschool “De Schoterschans” op de gedenksteen uit het oude gebouw. Kinderen van de school hebben tekeningen gemaakt over de toekomst van hun nieuwe schoolgebouw. Alle tekeningen zijn in een schatkist bewaard en bij de start van de bouw begraven bij de gedenksteen. Er is een glazen paneel in het ontwerp van de vloer meegenomen, boven de plek waar de schatkist begraven ligt. In het paneel is een lichtspotje verwerkt, die werkt op een sensor. Zodra er beweging is op de vloer bij de schatkist, gaat het licht aan en kun je de schatkist zien liggen. Een bijzondere aanvulling op het ontwerp van het MFA.
De architect is vooral trots op het materiaal- en kleurgebruik. Een goed voorbeeld is de reliëfwand met zebramotief, die over de hele breedte van het gebouw loopt. Bouwtechnisch vormde het zebramotief van de wand een flinke uitdaging, maar het resultaat mag er wezen. De wand verbindt onder andere de oude gymzaal met het nieuwe MFA en is een symbool van betrokkenheid en samenwerking. Met name dit laatste is een aspect waar alle betrokken partijen zeer tevreden over zijn. Goede samenwerking is immers de basis van een geslaagd project. Er staat nu een multifunctioneel centrum, waar zowel de opdrachtgever, aannemer, architect als de inwoners van Oudeschoot met recht trots op zijn.